علی لاریجانی برای نامزدی در انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری ثبتنام کرد. او معتمد سالهای دور علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی است که همین سه سال پیش رد صلاحیت شد. لاریجانی از کجا آمده و برای چه ثبتنام کرده است؟ رسیدن به ریاست جمهوری یا به هم زدن بازی؟
رییس هیات مدیره سازمان جهاد خودکفایی سپاه پاسداران در زمان تاسیس، پاسداری که علوم ریاضی و کامپیوتر خوانده، در فلسفه زیر نظر احمد فردید وارد شده، از خامنهای برای مدتی طولانی حکم گرفته، هم اصلاحطلبان و هم اصولگرایان با او دشمنی داشتند و شورای نگهبان نیز صلاحیتش را رد کرده است. جمع همه این موارد زیر نام یک شخص کمی مشکل به نظر میرسد اما علی لاریجانی این کار را کرده است.
از پیچیدگی بدش نمیآید. ثبتنام کردنش را هم مستقیم اعلام نکرد و با انتشار تصویری گرافیکی طعنه زد که میخواهد وارد انتخابات زودهنگام شود. گرافیکی که نشان میداد او از حوالی بیت خامنهای به سمت وزارت کشور میرود و از آنجا دوباره به ساختمان ریاست جمهوری در همسایگی خامنهای باز میگردد.
طعن و اشاره او را ظاهرا خبرنگار حاضر در وزارت کشور، آنطور که لاریجانی میخواست درک نکرد.
وقتی خبرنگار از او به طنز پرسید که با تپسی آمده است یا اسنپ، پاسخ داد در آن توییت مطالب دیگری هم بود.
لاریجانی از کجا آمده و میخواهد به کجا برسد؟
متولد نجف، داماد مرتضی مطهری
علی اردشیر لاریجانی، مشهور به علی لاریجانی، ۱۳ خرداد ۱۳۳۶ در نجف عراق متولد شد.
او در قم بزرگ شد و کارشناسی خود را در رشته ریاضی و علوم کامپیوتر، از دانشگاه صنعتی شریف دریافت کرد.
علی هم مثل سایر برادرانش با خانواده روحانیون وصلت کرد. او در سن ۲۰ یا ۲۱ سالگی، با فریده، دختر ۱۵ ساله مرتضی مطهری ازدواج کرد. بعد از دامادی مطهری و وقوع انقلاب سال ۱۳۵۷، او با توصیه مطهری - پدر زنش، وارد سازمان صدا و سیما شد و مدتی، از اواخر سال ۱۳۵۹ تا تابستان ۱۳۶۰، مدیرعامل این سازمان بود.
این اولین نقش او در جمهوری اسلامی بود.
تولدش در نجف و متولد ایران نبودنش قبلا محل بحث بوده و روشن شده که از این جهت مانعی برای شرکتش در انتخابات ریاست جمهوری وجود ندارد.
علی لاریجانی کجای هزار فامیل است؟
با وصلتی که علی با خانواده مطهری و سایر برادرانش با خانواده سایر اشخاص تاثیرگذار جمهوری اسلامی کردند، جایگاه او در حال حاضر به این شکل است:
داماد مرتضی مطهری و برادر زن علی مطهری. برخی گفتند او پسر خاله احمد توکلی است اما احمد توکلی گفته مادر لاریجانیها، خاله مادر او و خاله همسرش است.
چون صادق لاریجانی، برادر علی، با دختر آیتالله وحید خراسانی ازدواج کرده، بنابراین لاریجانی برادر داماد وحید خراسانی هم هست.
از آنجا که احمد توکلی باجناق صادق زیباکلام است، رابطه دوری هم با زیباکلام دارد.
از طرفی، علی لاریجانی برادر پدر زن محمد امین آقامیری، دبیر منصوب ابراهیم رئیسی در شورای عالی و رییس مرکز ملی فضای مجازی است که از جمله مراکز مهم فیلترینگ به شمار میرود.
خواهر لاریجانیها با مصطفی محقق داماد، از چهرههای اصلاحطلب ازدواج کرده و بر این اساس، علی لاریجانی برادر زن محقق داماد است.
برادر دیگر لاریجانیها، باقر، با دختر آیتالله حسنزاده آملی ازدواج کرده و علی لاریجانی از این سمت نیز به بیت مراجع تقلید شیعیان وصل است.
علی لاریجانی در جمهوری اسلامی
ورود به صدا و سیما با توصیه مرتضی مطهری اولین پله ترقی لاریجانی در جمهوری اسلامی بود.
او از زمستان ۱۳۵۹ تا تابستان ۱۳۶۰ مدیرعامل صدا و سیما بود.
لاریجانی از سال ۱۳۶۱ به عضویت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در آمد و تا سال ۱۳۷۱ معاونت سپاه و جانشینی ستاد کل سپاه پاسداران را بر عهده گرفت.
تقریبا تمام برنامههای موشکی سپاه پاسداران زیرمجموعههایی از سازمان جهاد خودکفایی سپاه پاسداران هستند. این سازمان ۱۹ تیر سال ۱۳۷۰ تاسیس شده است. اعضای موسس آن اشخاصی مثل محسن رضایی، علی شمخانی، محمود محمدی عراقی، حسین دهقان و احمد وحیدی بودند اما رییس هیات مدیره این سازمان در زمان تاسیس علی لاریجانی بوده است. (روزنامه رسمی، شماره ۱۳۵۰۴، صفحه پنج)
چند ماهی از تاسیس سازمان جهاد خودکفایی سپاه پاسداران نگذشته بود که در تابستان سال ۱۳۷۱، محمد خاتمی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت اکبر هاشمی رفسنجانی استعفا داد. گزینه هاشمی رفسنجانی برای جانشین خاتمی، علی لاریجانی بود. کسی که تنها سابقهاش در زمینه فرهنگ و هنر در آن زمان، مدیرعاملی کوتاه در صدا و سیما به توصیه پدر زنش بود.
لاریجانی تا بهمن ۱۳۷۲، وزیر ارشاد بود و بزرگترین دستاوردش در این دوره، آزاد کردن ویدیو.
تا پیش از آن، استفاده و حمل دستگاههای ویدیو در ایران ممنوع بود.
۲۴ بهمن ۱۳۷۲، خامنهای، علی لاریجانی را به سمت ریاست سازمان صدا و سیما منصوب کرد. حکم انتصاب لاریجانی در صدا و سیما بسیار بلند بالا بود.
در دوره ریاست لاریجانی، برنامه هویت از صدا و سیما پخش شد. این برنامه را میتوان اولین مستند «اعتراف اجباری» در دوران رهبری خامنهای دانست؛ البته لاریجانی در جریان انتخابات سال ۱۴۰۰، تهیه و پخش این برنامه را به زیردستانش نسبت داد. با این حال احمد پورنجاتی، معاون وقت صدا و سیما و از مدیران سابق وزارت اطلاعات، فاش کرد که لاریجانی شخصا درباره برنامه هویت با سعید امامی، مهمترین چهره وزارت اطلاعات در جریان قتلهای زنجیرهای، دیدار داشته و این برنامه اصولا با اصرار لاریجانی ساخته و پخش شده است.
پخش صحنههایی از کنفرانس برلین از صدا و سیما از دیگر نقاط عطف دوران مدیریت او در صدا و سیما بود. به طور کلی میتوان گفت دوران ریاست لاریجانی در صدا و سیما - در زمان انحصار این رسانه - دوران چندان خوشایندی برای جریان موسوم به اصلاحطلبان نبود.
تا سال ۱۳۸۳، لاریجانی رییس صدا و سیما بود. پس از آن او به مدت پنج سال یکی از دو نماینده خامنهای در شورای عالی امنیت ملی بود.
لاریجانی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۴ شرکت کرد اما با کمتر از شش درصد آرا، به دور دوم نرسید.
او شهریور ۱۳۸۴، با حکم محمود احمدیانژاد به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی جایگزین حسن روحانی شد.
لاریجانی تا مهر ۱۳۸۶ همچنان دبیر شورای عالی امنیت ملی بود اما در این تاریخ استعفا داد.
دوران دبیری او در شورای عالی امنیت ملی کوتاهترین دوران به شمار میرود.
شش سال پس از استعفا، لاریجانی علت استعفای خود را اختلاف نظر با احمدینژاد اعلام کرد. جایگزین او با حکم احمدینژاد، سعید جلیلی بود که اتفاقا او هم یکی از مدعیان انتخابات زودهنگام سال ۱۴۰۳ است.
علی لاریجانی در انتخابات مجلس هشتم (۱۳۸۷)، نهم (۱۳۹۱) و دهم (۱۳۹۴) شورای اسلامی، هر بار از حوزه انتخابیه قم شرکت کرد و در هر سه مجلس هم رییس مجلس شد.
ریاست او در مجلس با دور دوم دولت احمدینژاد و دو دولت حسن روحانی مصادف بود.
در زمان انتخابات پرحاشیه سال ۱۳۸۸، او رییس مجلس بود.
محمد عطریانفر، از چهرههای اصلاحطلب فعال در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ گفته است که لاریجانی پس از پایان رایگیری، به میرحسین موسوی تبریک گفته است.
لاریجانی چنین تماس تلفنیای را تکذیب کرده است.
چالش او با احمدینژاد در جلسه استیضاح عبدالرضا شیخالاسلامی، وزیر کار دولت احمدینژاد که به یکشنبه سیاه مجلس مشهور شد، به نقطه اوج خود رسید؛ وقتی احمدینژاد با انتشار فیلمی که مخفیانه ضبط شده بود، نشان داد فاضل لاریجانی، برادر علی لاریجانی، در تلاش بوده از طریق سعید مرتضوی، با بابک زنجانی ارتباط برقرار کند.
به هر ترتیب علی لاریجانی تا سال ۱۳۹۹ در سمت ریاست مجلس شورای اسلامی باقی ماند. در دوران او، برجام در مجلس تصویب شد.
انتخابات سال ۱۴۰۰
لاریجانی در انتخابات سال ۱۴۰۰ در حالی شرکت کرد که خانواده لاریجانیها هرگز در طول عمر جمهوری اسلامی مثل آن زمان در موضع ضعف قرار نگرفته بود.
اکبر طبری را در خانه صادق لاریجانی بازداشت کردند.
صادق لاریجانی، برادر علی که روزی در سمت ریاست قوه قضاییه سودای جانشینی خامنهای را داشت، در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰، در قوه قضاییهای که زیر نظر ابراهیم رئیسی اداره میشد، از طریق معاونش هدف حملات رقبا قرار گرفت.
در سال ۱۴۰۰ وقتی علی لاریجانی در انتخابات ثبتنام کرد، با اینکه صادق دیگر در قوه قضاییه نبود اما همچنان یکی از اعضای شورای نگهبان بود. همان شورای نگهبانی که صادق هم در آن عضو بود، صلاحیت علی لاریجانی را رد کرد. رد صلاحیتی که ظاهرا باعث قهر و استعفای صادق لاریجانی شد.
پس از رد صلاحیت، علی لاریجانی هم مثل برادرش صادق، کوتاه نیامد. او که به عنوان یکی از قدیمیترین منصوبان خامنهای در ساختار قدرت ناباورانه رد صلاحیت شده بود، اصرار داشت شورای نگهبان دلایل رد صلاحیتش را اعلام کند.
در نهایت یک کانال تلگرامی تصویری از نامهای را منتشر کرد که نشان میداد احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان، دلایل رد صلاحیت را به لاریجانی اطلاع داده است.
پس از انتشار این نامه، قوه قضاییه اعلام کرد از آنجا که نامه محرمانه بوده، انتشار آن جرم تلقی میشود و منتشر کننده را تحت تعقیب قرار خواهد داد.
خاتمی آغوشش را باز خواهد کرد؟
حالا سالها از زمان ریاست لاریجانی در صدا و سیما گذشته است. او در سمت ریاست این سازمان زخمهایی کاری به اصلاحطلبان زد. با این حال حداقل از سال ۱۳۸۸، به سمت اصلاحطلبان حرکت کرده است.
همزمان با انتشار خبر ثبتنام او برای انتخابات ریاست جمهوری، یک وبسایت خبر داده است محمد خاتمی در انتخابات پیش رو از علی لاریجانی حمایت نخواهد کرد.
مسعود پزشکیان، دیگر چهره اصلاحطلب نیز گفته است اصلاحطلبان از لاریجانی حمایت نمیکنند.
لاریجانی که طبیعتا با اتفاقات سالهای اخیر دیگر حمایت اصولگرایان را به شکل خاص نخواهد داشت و یک بار هم همین سه سال قبل از سوی شورای نگهبان رد صلاحیت شده است، چرا وارد صحنه انتخابات شده؟
او از سوی اصلاحطلبان نیز حمایت چندانی نمیشود اما شاید پاسخ این پرسش در خبری باشد که روز یکم خرداد منتشر شد: وبسایت ایرانوایر فاش کرد برخی چهرهها مثل علی شمخانی، محمدباقر قالیباف و علی لاریجانی در تکاپو هستند تا جلوی ریاست جمهوری سعید جلیلی را بگیرند.
شاید این ورود به صحنه، با هدفی جز پیروزی در انتخابات باشد.